در حقوق ایران، وقتی یک مال به صورت اشتراکی متعلق به دو یا چند نفر باشد و سهم هیچ یک از آنها به طور جداگانه مشخص نشده باشد، به آن ملک مشاع گفته میشود. به عبارت ساده، هر یک از شرکاء در جزء مال سهم دارد، بدون اینکه بخشی خاص، متعلق به شریک معین باشد.
نحوه استفاده از ملک مشاع
تا زمانی که تقسیم رسمی انجام نشده، اصل بر این است که تمامی شرکاء باید در استفاده از ملک مشاع توافق و مشارکت داشته باشند. هیچکس بدون رضایت سایر شرکاء، حق ندارد به صورت انحصاری از مال مشترک بهره برداری کند.
اگر یکی از شرکاء، ملک مشاع را تصرف کند چه میشود؟
در صورتی که یکی از شرکاء بدون رضایت سایرین، کل ملک مشاع یا بخشی از آن را در اختیار بگیرد یا از آن استفاده اختصاصی کند (مثلاً در آن سکونت کند، اجاره دهد یا بهره برداری تجاری انجام دهد)، سایر شرکاء میتوانند علاوه بر دادخواست خلع ید مشاعی اجرت‌المثل ایام تصرف را نیز مطالبه کنند.
اجرت‌المثل ایام تصرف چیست؟
اجرت‌المثل به معنای پرداخت بهای منصفانه ی استفاده از مال است. اگر شریک متصرّف بدون اجازه سایرین از ملک مشاع استفاده کرده باشد، مکلف است بابت مدت تصرف، مبلغی تحت عنوان اجرت‌المثل به سایر شرکاء پرداخت کند.